Sprawdzian z języka polskiego Renesansu - Powtórka w pigułce
Zobacz 8 przykładowych zadań, ćwiczeń, rozwiązań i testów z języka polskiego Renesansu
. Epoka renesansu nastąpiła po zakończeniu średniowiecza. Czas trwania renesansu jest mocno rozciągnięty - w różnych krajach miał różne daty powstania. We Włoszech renesans narodził się już w XIV w.,
natomiast w innych krajach w wieku XV. Z włoskiego, renesans to „odrodzenie”. Nazwa ta dobrze oddaje realia epoki, gdyż w sztuce renesansowej doszło do swoistego odrodzenia antycznych ideałów. Charakterystyczne dla renesansu jest także to, że na pierwszym planie sztuki ponownie znalazł się człowiek, a nie - jak miało to miejsce w dobie średniowiecza - Bóg.
Literatura renesansu mocno czerpała ze wzorców antycznych. Widać to po gatunkach literackich, wybieranych przez artystów. Ogromny wpływ na rozwój renesansu miały zaczerpnięte z antyku pieśni, treny, elegie, czy fraszki. Znaczny wpływ na rozwój tych gatunków miał mistrz polskiego renesansu, Jan Kochanowski. W epoce renesansu czerpano także ze średniowiecza. Popularnością cieszyły się sonety, kroniki, misteria, czy kazania (wybitnym ich twórcą w Polsce był Piotr Skarga, krytyk samowoli szlacheckiej). Renesans wytworzył ponadto własne gatunki: nowele, eseje, publicystykę, czy literaturę błazeńską.
Renesans w literaturze zasłynął także wprowadzeniem języków narodowych do tekstów kultury i misteriów religijnych. W średniowieczu wszyscy autorzy tworzyli po łacinie. Tendencja ta nie zdobyła uznania w epoce renesansu. Najlepiej oddają to słowa wybitnego polskiego poety, Mikołaja Reja: „A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają”. Najwybitniejsze dzieła polskiej literatury renesansu były tworzone w naszym ojczystym języku.
W utworach twórców renesansowych widać także nawiązanie do antycznych nurtów filozoficznych. Szczególną popularnością cieszył się stoicyzm, którego zwolennicy nawoływali do cnotliwego życia, wyzbycia się gwałtownych emocji, i spokoju, utrzymanego niezależnie od sytuacji. Ważną rolę w renesansowej literaturze odegrał także epikureizm, nawołujący do radości z życia oraz wyzbycia się lęku przed śmiercią. Oba te nurty zaznaczają się bardzo wyraźnie w poezji Jana Kochanowskiego, inspirowanej wybitnym rzymskim poetą, Horacym.
W dobie renesansu gwałtowny rozwój przechodziła także nauka. Wystarczy tylko wspomnieć o odkryciach Mikołaja Kopernika, wynalezieniu druku przez Jana Gutenberga, czy też odkryciach wielkich żeglarzy. Krzysztof Kolumb przypadkowo dopłynął do Ameryki, podróż dookoła świata odbył Ferdynand Maggelan, a Ameryco Vespucci badał wybrzeża Ameryki. W dobie renesansu rozwijała się także nauka historii, biologii i botaniki.
Nawiązania do antyku widać także w malarstwie i rzeźbie. Najwybitniejsi artyści tego okresu, tacy jak Leonardo Da Vinci, Michał Anioł, Sandro Botticelli, czy Rafael Santi, uznawali kanon piękna wypracowany przez antycznych twórców. W ich dziełach niejednokrotnie powtarzają się motywy zaczerpnięte z mitologii, czy literatury starożytnych Greków i Rzymian. Najsłynniejsze przykłady to „Narodziny Wenus”, Botticelliego oraz rzeźba „Bachus”, Michała Anioła.
Do najwybitniejszych polskich przedstawicieli renesansu należeli Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Andrzej Frycz Modrzewski oraz wybitny odkrywca, który „wstrzymał słońce, ruszył ziemię”, Mikołaj Kopernik.
Jak sygnalizowałem we wstępie, renesans to epoka, w której człowiek ponownie znalazł się na pierwszym planie zainteresowań artystów. Dowodzą tego hasła renesansu, na czele z najsłynniejszym „człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce”, Terencjusza. Inne słynne hasła tego okresu to „carpe diem”, czyli „chwytaj dzień”, programowy odzew Epikurejczyków. Często powtarzano też, że „człowiek jest kowalem swojego losu”. Z kolei dewiza „do źródeł”, wskazuje na to, że renesansowi twórcy, czy myśliciele sięgali do antyku, jako źródeł cywilizacji europejskiej.
Czas na krótkie powtórzenie renesansu - jest to epoka, która ponownie oświetliła i doceniła dokonania starożytności. Nastąpiło także odejście od średniowiecznego uniwersalizmu. Łacina przestała być językiem wszystkich twórców, jej miejsce powoli zaczęły zajmować języki narodowe. Człowiek ponownie znalazł się w centrum zainteresowania artystów. Renesans w pigułce, to czas dynamicznego rozwoju sztuki, filozofii oraz nauki. Jego znaczenie jest widoczne do dzisiaj. Nierzadko, gdy widzimy kogoś o wielu różnych talentach, mówimy o nim „człowiek renesansu”.
Szkolna prezentacja z renesansu mogłaby zawierać dzieła mistrzów tej epoki - niesamowite obrazy Leonarda da Vinci, cudowne rzeźby Michała Anioła, czy znakomite dzieła Rafaela Santiego. I wiele, wiele więcej, bo to epoka, która pozostawiła po sobie wiele niezapomnianych pomników kultury.
Nauka o renesansie zaczyna się już w szkole podstawowej. Na tym etapie, dzieci uczą się o wybitnych twórcach, takich jak Leonardo Da Vinci, czy Michał Anioł. Oczywiście, jest to szkoła, więc muszą zmagać się też ze sprawdzianem z renesansu.
Epoka ta jest dokładnie omawiana w trakcie dalszej edukacji. Zwłaszcza w szkole średniej, gdzie trzeba przebrnąć przez ogromną liczbę utworów Jana Kochanowskiego. Sprawdziany z renesansu w liceum mogą być trudne, ale przy odpowiednim przygotowaniu nie są one niczym strasznym!
Więcej
